ÀÐÄ Ò¯ÌÝÍ ÕÀÐÄÀÕ ÝÐÕÒÝÉ

Ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õ õóðàëäààíä ø¿¿ã÷äèéã ÿàãààä

ÅЪÍÕÈÉ Ø¯¯Ã×ÝÝÑ ÒÎÌÈËÄÎà âý?

Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëèéí 49.1 “Ø¿¿ã÷ õàðààò áóñ áàéæ, ãàãöõ¿¿ õóóëüä çàõèðàãäàíà” ãýæýý. Ýíýõ¿¿ õàðààò áóñ áàéäëûã õóóëü òîãòîîã÷îîñ  áàòëàí ãàðãàæ áàéãàà ñàëáàð õóóëèàð áàòàòãàí õýðýãæèõ áàòàëãààã íü á¿ðä¿¿ëæ áàéõààð ¯íäñýí õóóëèíäàà áàñ çààæýý. Ýíý íü Ìîíãîë Óëñûí ¯íäñýí õóóëèéí 19.1 “Òºðººñ õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õàíãàõóéö ýäèéí çàñàã, íèéãýì, õóóëü ç¿éí áîëîí áóñàä áàòàëãààã á¿ðä¿¿ëýõ, õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººã çºð÷èõòýé òýìöýõ, õºíäºãäñºí ýðõèéã ñýðãýýí ýäë¿¿ëýõ ýðõèéã èðãýíèéõýý ºìíº õàðèóöíà”  ãýñýí áà ýíý ¿¿ðýã ø¿¿õèéí õàðààò áóñ áàéõ íºõöëèéã íü á¿ðä¿¿ëæ, óãòàà õ¿íèé ýðõ, ýðõ ÷ºëººã õàíãàõ ¯íäñýí õóóëèéí çîðèëãîä ÷èãëýñýí áàéõ ó÷èðòàé þì.

-Òºð ìààíü ýíý ¿¿ðãýý áèåë¿¿ëæ ÷àäàæ áàéíà óó?...

Ýíý àñóóëòàíä õàðèóëàõàä àìàðã¿é áàéæ áîëîõ ÷ àñóóëò áàéâàë õàðèóëò áàñ ë áàéõ ¸ñòîé.

¯¿íèéã äîîðõ ýð¿¿ãèéí õýðãèéí ø¿¿õèéí àæèëëàãààíä òîãòñîí áóðóó ïðàêòèê, õ¿ì¿¿ñèéí õàðèëöààã øóäàðãà ¸ñîîð çîõèöóóëàõ áóñ îëèãàðõè, ýðõ ìýäýëòýí, õºðºí㺠ìºíãºòýé íýãíèé ýðõ àøãèéã õàìãààëñàí áàéæ áîëîõ õóóëèéí çààëòûã àâ÷ ¿çüå.  

Ìîíãîë Óëñûí 2002 îíû Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 32.6. “Ýð¿¿ãèéí àíõàí øàòíû, äàâæ çààëäàõ áîëîí  õÿíàëòûí øàòíû ø¿¿õ õóðàëäààíûã Åðºíõèé ø¿¿ã÷,  ýñõ¿ë ò¿¿íèé òîìèëñîí ø¿¿ã÷ äàðãàëíà”, Ìîíãîë Óëñûí Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí “32.2. Õýðýã ýýäðýý òºâºãòýéí óëìààñ ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿íýýð øèéäâýðëýõ øààðäëàãàòàé ãýæ ¿çâýë ø¿¿ã÷ ýíý òóõàé ñàíàëàà ãàðãàæ, òóõàéí ø¿¿õèéí Åðºíõèé ø¿¿ã÷èéí çàõèðàìæààð ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿íèéã òîìèëæ áîëíî” ãýñýí çààëò ìºí Ìîíãîë Óëñûí Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí 237.1. Ø¿¿õ õóðàëäààíûã Åðºíõèé ø¿¿ã÷, ýñõ¿ë ò¿¿íèé òîìèëñîí ø¿¿ã÷ äàðãàëíà” ãýñýí çààëòóóä íü äýýðõ õàðäëàãûã òºð¿¿ëýõýä õ¿ðãýæ áàéíà. ¯¿íèé íýã òîä æèøýý áîë Ã.Àëòàíãèéí Ñàïó õóäàëäààíû òºâä àìüäðàëûí ýõ ¿¿ñâýð áîëîõ õàìàã áàðààãàà õèéæ øàòààëãàñàí õîõèðîã÷äûí õýðýã þì. ¯¿íä: ìàíàé íýð á¿õèé ø¿¿ã÷äèéã Ã.Àëòàíòàé äîòíî /àøèã ñîõèðõîë, ýä õºðºíãèéí õîëáîîòîé áàéæ áîëîõ/ áàéñàí áà Ã.Àëòàíãèéí õýðãèéã øèéäâýðëýõýä ýäãýýð ø¿¿ã÷äèéã åðºíõèé ø¿¿ã÷ òîìèëñîí /ýíý ýðõ íü ãàãöõ¿¿ òóõàéí øàòíû åðºíõèé ø¿¿ã÷èéí ýðõ õýìæýýíèé àñóóäàë áîëîõ òóõàé Ìîíãîë óëñûí ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëüä çààñàí/ áà ¿íýí õýðýãòýý õîõèðëûí õýìæýý èõ áàéñàí ÷ ø¿¿õèéí øèéäâýð Ã.Àëòàíä àøèãòàé ãàðñàí òàëààð îäîî õ¿ðòýë õîõèðîã÷èä íü ãîìäîëòîé áàéäàã. Õýäèéãýýð ø¿¿õ õîõèðîã÷äûí àøèã ñîíèðõîëä íèéöñýí øèéäâýð ãàðãàõ àëáàã¿é ÷, ìºí   ø¿¿ã÷èä Ýð¿¿ãèéí õóóëü, Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õýðýãëýæ øèéäâýð ãàðãàäàã ÷ ÿëûí õ¿íä õºíãºíèéã, ÿëûí òºðëèéã ñîíãîõ ýðõ õýìæýý òýäíèé  äîòîîä èòãýëä ¿íäýñëýí á¿ðäýõ ¸ñòîé ÷ òýðõ¿¿ ÄÎÒÎÎÄ ÈÒÃÝË ÍÜ ø¿¿õ õóðàëäààíû ¿åä áóñ ò¿¿íýýñ ºìíº, ìàãàäã¿é õýí íýãíèé íºëººíä àâòàõ ¿åä ¿¿ññýí áàéäàã íü íóóö áèø. Ýíý õàðààò áóñ ø¿¿õ ìºí ¿¿?

   Ìîíãîë Óëñûí Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé 2002 îíû õóóëü, Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé 2004 îíû õóóëèàð èðãýíèé áîëîí çàõèðãààíû õýðýãò ÿìàð ø¿¿ã÷èä ÿìàð õýðýã õóâèàðëàãäàæ øèéäâýðëýãäýõ íü Åðºíõèé ø¿¿ã÷èéí ¿çýìæèéí àñóóäàë áóñ õàðèí òîõèîëäëûí æóðìààð õóâààðèëàãääàã áàéíà. ¯¿íèéã Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 78.1. “Õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ ø¿¿ã÷, ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿í, ø¿¿õ õóðàëäààí äàðãàëàã÷èéã æèë, õàãàñ æèë çýðýã òîäîðõîé õóãàöààãààð òóõàéí ø¿¿õèéí ø¿¿ã÷äèéí çºâëºëãººíººñ õóâààðü ãàðãàí òîìèëíî”

78.2. “Õóâààðèéí äàãóó òîìèëîãäñîí ø¿¿ã÷ áóþó ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿í òóõàéí ø¿¿õ õóðàëäààíä îðîëöîæ ÷àäàõã¿é òîõèîëäîëä  ò¿¿íèéã îðëîõ ø¿¿ã÷ áóþó ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿íèéã ýíý õóóëèéí 78.1-ä çààñàí æóðìààð òîìèëíî” çààñàí áîë Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí

50.1 Ø¿¿ã÷,ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿í, ø¿¿õ õóðàëäààí äàðãàëàã÷èéã òîìèëîõ

50.1.”Çàõèðãààíû õýðýã õÿíàí øèéäâýðëýõ ø¿¿ã÷, ò¿¿í÷ëýí õýðãèéã ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿íýýð õÿíàí øèéäâýðëýõ áîë ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿í, ø¿¿õ õóðàëäààí äàðãàëàã÷èéã Èðãýíèé õýðýã ø¿¿õýä õÿíàí øèéäâýðëýõ òóõàé õóóëèéí 78 äóãààð ç¿éëä çààñíû äàãóó òîìèëíî” ãýæ çààñàí áàéíà.

¯¿íýýñ õàðàõàä ýð¿¿ãèéí õýðãèéã õÿíàí øèéäâýðëýõ ø¿¿õ á¿ðýëäýõ¿¿í, ø¿¿õ õóðàëäààíûã äàðãàëàã÷èéã åðºíõèé ø¿¿ã÷ òîìèëäîã âý? Ýíý íü ÿìàð ¿ð äàãàâàðò õ¿ðãýæ áîëîõ âý? Ýíý íºõöºëä ø¿¿ã÷èéí áèå äààñàí, ø¿¿õèéí õàðààò áóñ áàéäàëûí ¯ÍÄÑÝÍ ÕÓÓËÈÉÍ çàð÷èì õàíãàãäàæ ÷àäàõ óó?

Ýð¿¿ãèéí áàéöààí øèéòãýõ õóóëèéí äýýðõ çààëò ýíý õýâýýðýý áàéâàë îëîí ø¿¿ã÷èä òàõèëûíõàà õýðãèéã “íààøàà õàðæ èíýýæ, öààøàà õàðæ óéëñààð”, õýí íýã….-ãò ÿë çàâøóóëàõ, õýí íýãíèé ýðõ àøèã õîõèðñîîð ë…….